De periode Nieuwe Tijd begint in de westerse wereld met de opkomst van de renaissance (ca. 1500-1600). In deze tijd vond een bloeiperiode plaats van kunst, architectuur en literatuur. Veel hiervan is geïnspireerd door Italië, waar de renaissance begon. Deze periode werd opgevolgd door de barok (ca. 1600-1725), eveneens afkomstig uit Italië. Kunst, architectuur en letterkunde maar ook muziek bleven groeien. De Nederlandse Gouden Eeuw met onder andere de opkomst van de VOC vond plaats tijdens de barok. Naast kunst stonden ook handel en wetenschap in de schijnwerpers. Vanaf ca. 1725 begon de Industrialisatie. Mechanisatie was onderdeel van het dagelijks leven, vooral sinds de industriële revolutie in de 19e eeuw. Ontwikkeling van de industrie blijft doorgaan, zeker in de 20e eeuw, die in het teken staat van (wereld)oorlogen. De Nieuwe Tijd duurt van 1500 tot het heden.
Zusterhof (Brielle / DeN Briel) (1423-1734)
In de Late Middeleeuwen werd op deze locatie het Catharinaklooster gesticht, dat grotendeels in de Nieuwe Tijd bestond. Nadat de nonnen het verlieten, is het nog ruim 150 jaar voor andere doeleinden gebruikt.
In 1423 wordt het huis op deze locatie gekocht door drie vrouwen, die hier beginnen aan het leven als non. Het complex breidt zich door de jaren heen uit tot een hoofdgebouw, zusterhuis met kapel en altaar, paterhuis, melkhuis, weefhuis, brouwerij, rosmolen en ruimte voor vee. In 1572 wonen er in totaal elf zusters en één pater. De katholieke nonnen verlaten het klooster nadat de watergeuzen in 1572 Den Briel innemen. Uiteindelijk wordt het klooster overgenomen door de Staten van Holland en komen er een buskruitfabriekje en bierbrouwerij. Na 1576 wordt het complex verbouwd tot Commandeurshof, de woning van de commandant van het garnizoen. Uiteindelijk raakt het complex in verval en wordt in 1734 gesloopt. In 2017 heeft op deze locatie archeologisch onderzoek plaatsgevonden, waarbij oude fundamenten van het klooster en bijbehorende gebruiksvoorwerpen zijn aangetroffen. Na het graafwerk zijn de fundamenten deels zichtbaar gelaten. Een deel van de vondsten is te zien in het Historisch Museum Den Briel. Informatie over Historisch Museum Den Briel vind je hier. |
Redoute Geuzenwaard (Spijk) (ca. 1589-1648)
Redoute Carvium Novum (Lobith) (ca. 1589-1648)
Redoute Ossenwaard (Herwen) (ca. 1589-1648)
Redoute Revensweert (Herwen) (ca. 1589-1648)
Engelse Schans (Lievelde) (ca. 1627)
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) werd de Engelse Schans voor het Beleg van Grol (1627) gebruikt door Engelse troepen.
De schans werd aangelegd door Engelse huurlingen en was voornamelijk bedoeld als uitvalsbasis tijdens de belegering van Groenlo en als verdediging tegen aanvallen van buitenaf. Bij deze schans is uiteindelijk niet gevochten. De restanten van de schans zijn jarenlang gebruikt als onderdeel van een motorcrossbaan. In 2002 is de schans gereconstrueerd en gerestaureerd en in 2010 is hiernaast een uitkijktoren geplaatst. Meer informatie over de Engelse Schans vind je hier. |
Slag om Grolle (Groenlo) (1627)
Let op: dit is een evenement, en is dus niet het hele jaar door zichtbaar/toegankelijk!
De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) heeft op veel locaties sporen nagelaten, maar weinig zijn zo bekend als de Slag om Grolle. Om het jaar wordt het Beleg van Grol (1627) nagespeeld in en om Groenlo, en waan je je als bezoeker in levende geschiedenis.
De Slag om Grolle is een terugkerend historisch evenement waarbij re-enactors het Beleg van Grol naspelen. Tijdens deze historische gebeurtenis was de vestingstad Grol (Groenlo) bezet door de Spanjaarden en werd deze belegerd door Prins Frederik Hendrik van Oranje en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (het Staatse leger). Het beleg duurde van 20 juli tot en met 19 augustus, met als uitkomst de inname van Grol door de Staatse troepen. Grol bleef hierna tot het einde van de oorlog in Staatse handen. Tijdens het evenement komen honderden re-enactors vanuit heel Europa samen in Groenlo om het Beleg van Grol na te spelen. Naast het gevecht zijn er door heel de historische binnenstad kampementen van deze soldaten te zien. Heel Groenlo waant zich in de 17e eeuw en laat het leven uit die tijd zien. Verder is er een markt met historische ambachten, kunnen er historische spelletjes worden gespeeld en zijn er historische muzikanten aanwezig. Informatie over de Slag om Grolle vind je hier. |
De Batavia (Lelystad) (1628-1629)
Al sinds de Prehistorie is handel belangrijk voor de mens. Maar toen in de 17e eeuw de Gouden Eeuw in Nederland aanbrak, bereikte de handel zijn hoogtepunt. Hierdoor werd in 1602 de VOC opgericht. Totdat de VOC in 1800 werd opgeheven heeft de onderneming 1.772 schepen laten bouwen. Eén van de bekendste VOC-schepen is de Batavia.
Het schip de Batavia was een spiegelretourschip gebouwd tussen 1627 en 1628 in Amsterdam. In 1628 vertrok het schip richting Batavia. In 1629 heeft het een stop gemaakt bij Kaap de Goede Hoop, waarna het doorvoer en uiteindelijk in datzelfde jaar lek sloeg voor de Australische westkust. Het schip vervoer kisten zilveren muntgeld en goud, luxe gebruiksgoederen en kleding, zilverwerk, wijnen, kaas, kostbare juwelen, handelswaar en blokken bewerkt zandsteen. In 1963 is het wrak van de Batavia teruggevonden. Hierbij zijn munten, kanonnen en een deel van de lading en het schip zelf boven water gekomen. Deze vondsten zijn geconserveerd en tentoon gesteld in twee Australische musea. Van 1985 tot 1995 is de Batavia door vrijwilligers en vaklieden gereconstrueerd op de Bataviawerf te Lelystad. De reconstructie is hier nog altijd te bezoeken. Informatie over de Bataviawerf vind je hier. |
Molenplein 'De Vlinder' (Rijnsburg) (ca. 1700)
In de huidige nieuwbouwwijk De Horn in Rijnsburg heeft een molen gestaan. Deze molen is extra bijzonder omdat deze twee keer is geschilderd door de Franse impressionistische schilder Claude Monet. Op de originele locatie is een molenplaats ingericht.
Rond 1700 werd hier de korenmolen 'De Vlinder' gebouwd. Later werd door archeologen achterhaald dat hier op dezelfde locatie, voor 'De Vlinder', een standerdmolen heeft gestaan; deze is rond 1700 afgebrand, waarna 'De Vlinder' is gebouwd. Bijzonder is dat voor de fundering van 'De Vlinder' gebruik is gemaakt van de oude fundering, die er al lag. De onderste laag van deze fundering bestond uit kloostermoppen, die misschien wel afkomstig zijn van de in 1575 afgebroken Abdij van Rijnsburg. De molensteen van "De Vlinder" ligt op het nieuw aangelegde pleintje; de molensteen van de oudere molen ligt in het provinciaal archeologisch depot. Aan het einde van de 19e eeuw heeft schilder Claude Monet 'De Vlinder' vastgelegd op twee schilderijen. Eén daarvan (rechts afgebeeld) hangt in het Musée d'Orsay in Parijs, het andere hangt in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Meer informatie vanuit RAAP vind je hier. |
Collectiefoto © Musée d'Orsay, Parijs
|
Brielle / Den Briel (ca. 1713)
Brielle of Den Briel is een stad op het Zuid-Hollandse eiland Voorne-Putten. Deze vestingstad is bijzonder omdat de vestingwerken nog grotendeels origineel zijn; sinds 1713 is er weinig aan veranderd.
De vestingwerken stammen uit de 17e eeuw en zijn een van de best bewaard gebleven verdedigingswerken in Nederland. De stad is vooral bekend uit de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), waarin het op 1 april 1572 werd ingenomen door de watergeuzen. De inname van Den Briel wordt gezien als het begin van de opstand tegen Filips II en de Spanjaarden, en wordt in deze stad nu nog steeds jaarlijks op 1 april gevierd. De vestingwerken van Den Briel vallen niet helemaal onder reconstructies, omdat het grotendeels om originelen gaat. Ze geven een heel mooi beeld hoe vestingsteden eruit hebben gezien. De vestinggordel van Den Briel bestaat uit negen bastions en vijf ravelijnen, die tussen 1972 en 1975 werden gerestaureerd. Behalve deze vestingwerken zijn in het oude centrum nog verschillende bouwwerken uit deze tijd aanwezig, zoals enkele poorten, een arsenaal en een kruithuisje. Voor een overzicht van de historische gebeurtenissen met bijbehorende vondsten, is een bezoek aan het Historisch Museum Den Briel zeer aan te raden. Informatie over Historisch Museum Den Briel vind je hier. |
Luchtfoto © Google Maps
|
Duitse Loopgraven (Beek, Montferland) (1914-1918)
Tijdens de Eerste Wereldoorlog was Nederland neutraal. Toch hebben de Duitsers uit voorzorg verdedigingswerken langs de Nederlandse grens aangebracht. Zo liggen tegenwoordig in het Bergherbos tussen Beek en Elten (D) Duitse loopgraven. Door de grenscorrectie na de Tweede Wereldoorlog kwamen deze loopgraven op Nederlands grondgebied te liggen.
Deze specifieke verdedigingslinie bestond uit kilometers lange loopgraven en 84 bunkers. In 1921 zijn de bunkers door Franse troepen gesloopt. In 2011 is een deel van de loopgraven bij Beek-Elten beter zichtbaar gemaakt door het verwijderen van begroeiing. Vervolgens is in 2013 een stuk loopgraaf van 50 meter gereconstrueerd. Deze reconstructie is vrij te betreden. In hetzelfde bosperceel zijn nog duidelijk originele loopgraven en delen ontmantelde bunkers terug te vinden. Een wandelroute van Natuurmonumenten langs o.a. de Duitse WOI loopgraven vind je hier. |
WACO Glider (Groesbeek) (1944)
Ten zuiden van Groesbeek, vlak bij de Limburgse grens, staat het nagemaakte geraamte van een Waco CG-4 Glider. Deze Amerikaanse zweefvliegtuigen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog ingezet in o.a. omgeving Groesbeek (Operatie Market Garden).
Een Waco CG-4 bestond uit een frame van metaal en multiplex, waar canvas overheen werd getrokken. Hierdoor waren ze snel en goedkoop in grote aantallen te produceren. De Amerikaanse Waco Aircraft Company maakte vanaf mei 1942 bijna 14.000 van deze gliders. De reconstructie in Groesbeek bestaat uit een stalen geraamte van een Waco CG-4. Het werd op 17 september 2014 onthuld door militairen van het Amerikaanse 82nd Airborne Division, ter gelegenheid van het 70ste herdenkingsjaar van Operatie Market Garden. Verschillende originele toestellen zijn bewaard gebleven. In Museum Bevrijdende Vleugels (Best, Noord-Brabant) staat een bijna complete glider. In het Vrijheidsmuseum (Groesbeek) en het Airborne Museum (Oosterbeek) kun je meer te weten komen over de Tweede Wereldoorlog in Nederland en Market Garden. Informatie over het monument vind je hier. Informatie over Museum Bevrijdende Vleugels vind je hier. Informatie over het Vrijheidsmuseum vind je hier. Informatie over het Airborne Museum vind je hier. |
Luchtfoto © Google Maps
|